Zabytki Bodzentyna

zamek Bodzentyn, jako wielowiekowe miasteczko posiada piękne zabytki. Do najważniejszych należy niewątpliwie zamek biskupów krakowskich. Z inicjatywy biskupa krakowskiego Floriana z Mokrska herbu Jelita w II poł. XIV w. postawiono na wzgórzu murowany zamek, otoczony fosą i połączony z miejskimi fortyfikacjami Bodzentyna. Jednym z najznamienitszych wydarzeń w historii zamku była wizyta, jaką odbył w 1410 r. król Władysław Jagiełło podążając na pielgrzymkę na Święty Krzyż przed bitwą pod Grunwaldem. Przyjął on wówczas w Bodzentynie posłów z Pomorza.

W XVI stuleciu zamek przebudowano z fantazją właściwą renesansowym mistrzom architektury. Obecnie to jedynie ruiny, lecz niezwykle malownicze. Do dziś przetrwały resztki murów obwodowych trzech, otaczających wewnętrzny dziedziniec, skrzydeł zamkowych, wzniesionych na planie podkowy oraz pozostałości murów obronnych. Najlepiej zachowaną część zamku jest fragment zachodni skrzydła południowego - ze wspaniałym, renesansowym portalem bramy wjazdowej ( u dołu potężne, stare odboje, amortyzujące niegdyś uderzenia kół pojazdów konnych), wykonanym - bez użycia zaprawy - z ciosów czerwonego piaskowca zaklinowanych własnym ciężarem. Uwagę zwracają też otwory okienne z zachowanymi od zewnątrz resztkami ozdobnej kamieniarki, nawiązującej do renesansu.

kosciol Niezwykle ciekawym obiektem jest również gotycki kościół p.w. Wniebowzięcia NMP i św. Stanisława Biskupa, wybudowany z fundacji kardynała Zbigniewa Oleśnickiego w XV stuleciu. Przy wejściu do kruchty - na ścianie nawy - znajduje się kamienna tablica, upamiętniająca złożenie w tej świątyni ofiary Mszy Świętej i wygłoszenie Słowa Bożego przez metropolitę krakowskiego - Kardynała Karola Wojtyłę - dnia 25 V 1974 roku. Obok gotyckiego ostrołukowego portalu, wiodącego do kruchty kościoła, wymurowano tablicę poświęconą pamięci czołowego malarza polskiego wieku XIX - Józefa Szermentowskiego - ur. w Bodzentynie w 1833 roku. We wnętrzu świątyni na szczególna uwagę zasługują m.in.: renesansowy ołtarz główny, wykonany w XVI w. dla katedry wawelskiej, przeniesiony później do Kielc, a następnie do Bodzentyna; unikatowy, gotycki tryptyk "Zaśnięcie Marii", namalowany w pocz. XVI wieku (jego autorstwo przypisuje się zięciowi Wita Stwosza - Marcinowi Czarnemu), sklepienia kolebkowe z lunetami z późnorenesansową ramową dekoracją stiukową, gotycka chrzcielnica z 1492 roku, rokokowe ołtarze boczne, gotycka rzeźba tzw. Pięknej Madonny, pochodząca z ok. 1430 roku, barokowe drewniane stalle, okazały renesansowy nagrobek biskupa krakowskiego - Franciszka Krasińskiego z płaskorzeźbioną postacią zmarłego, wykonany w czerwonym marmurze węgierskim i piaskowcu, drewniane, barokowe ołtarze przy wspaniale zdobionym łuku tęczowym, piękne XVII i XVIII - wieczne obrazy. Wspomnieć należy jeszcze o organach z 1610 roku. Obok świątyni natomiast, znajdują się m.in.: fragmenty miejskich murów obronnych i kościelna dzwonnica z XVII wieku - nadbudowana w 1848 roku - z renesansowym portalem.

zam Będąc w Bodzentynie koniecznie trzeba zajść do zabytkowej zagrody Czernikiewiczów z pocz. XIX wieku - część Muzeum Wsi Kieleckiej. Zagroda założona została w 1809 r. przez Jana Czernikiewicza - zamożnego gospodarza i należała do najokazalszych w mieście. Ściany wszystkich budynków wzniesiono z drewna jodłowego, dachy mają pokrycie gontowe. Zagroda jest najstarszą i jedyną tak kompleksowo zachowaną małomiasteczkową zagrodą znaną z terenów Kielecczyzny. Jej najstarsze elementy (części domu mieszkalnego oraz budynki gospodarcze, wozownia i ogrodzenie) pochodzą z 1809 roku. Dobudowane do domu izby mieszkalne pochodzą z lat 1870 i 1920. W skład zagrody wchodzą: budynek mieszkalny, budynki gospodarcze i wozownia, które - wraz z drewnianym ogrodzeniem - tworzą zwarty czworobok. Przed frontową ścianą zagrody, na czerwonym piaskowcu znajduje sie tablica z 39 nazwiskami mieszkańców Bodzentyna zabitych przez pluton Alberta Schustera podczas pacyfikacji miasta 1 czerwca 1943 roku.

Zagroda Czernikiewiczów
Bodzentyn ul.3 Maja 13
26-010 Bodzentyn
Tel.512 525 517
www.mwk.com.pl
Godziny otwarcia:
Wtorek- niedziela: 9.00 -17.00
Poniedziałek: nieczynne
Bilety wstępu:
- normalny 2 zł
-ulgowy 1 zł
Opiekunowie grup wchodzą gratis

Nieopodal zagrody znajduje się kościół Świętego Ducha. Historia świątyni sięga 1475 roku. Najpierw był to drewniany kościół przyszpitalny. Murowany w jego miejscu wzniesiono w pierwszej połowie XVII wieku. Spłonął dwukrotnie - pierwszy raz w 1619 roku, a drugi w olbrzymim pożarze Bodzentyna 1917 roku. Od tego czasu ruiny kościółka stały i niszczały wraz z upływem lat. Dopiero dzięki staraniom księdza Proboszcza Leszka Sikorskiego, hojności parafian oraz dofinansowaniu z budżetu Gminy i środków unijnych możliwa była, po prawie stu latach, odbudowa i rekonstrukcja zabytkowego kościółka. Od 2010 roku kościół Świętego Ducha znów służy parafianom. Przy kościele rosną okazałe lipy - pomniki przyrody. Obok kościoła stoi budynek dawnej plebanii (organistówki), w którym jesienią 1914 roku mieściła się kwatera Komendanta Legionów - Józefa Piłsudskiego.

Turystów przyciągają też bodzentyńskie cmentarze. Pierwszy z nich to cmentarz parafialny z bardzo ciekawymi przykładami zabytkowej rzeźby nagrobnej i odlewów żeliwnych. Znajdują się tam mogiły żołnierzy Napoleona, powstańców styczniowych, żołnierzy podziemia niepodległościowego. W centralnej części cmentarza zobaczyć możemy wymowną mogiłę poległych w czasie II Wojny Światowej. Utrącona kolumna być może wyraża przerwane życie tych, którzy tam spoczywają. Na uwagę zasługuje również m.in. zabytkowy, imponujący, niezwykle urokliwy XIX - wieczny grobowiec rodziny Zalewskich - dzierżawców majątku w Sieradowicach - w postaci kurhanu porośniętego darnią z przepięknym, kamiennym, neogotyckim obeliskiem.

Drugi z cmentarzy zlokalizowany jest przy ul. Kieleckiej. Jest to żydowski kirkut z 76 zachowanymi macewami postawionymi w latach 1870 - 1934 z białego piaskowca. Większość płyt posiada czytelne inskrypcje hebrajskie oraz bogate zdobienia, na niektórych zachowały się ślady polichromii.

Trzecim istniejącym cmentarzem jest cmentarz żołnierzy armii niemieckiej, austrowęgierskiej i rosyjskiej z czasów I Wojny Światowej. Jest to nieduży teren przy ul. Suchedniowskiej, na którym znajduje się 35 grobów.

© UMiG Bodzentyn 2013, projekt: Michał Furmańczyk