Świętokrzyski Park Narodowy

Świętokrzyski Park Narodowy powstał w 1950 roku jako jedyny park narodowy w naszym województwie. Jego utworzenie oparte było na chęci ochrony naturalnych środowisk leśnych, a w szczególności lasów Puszczy Jodłowej opisywanej przez Stefana Żeromskiego, jak również gołoborzy występujących w Łysogórach. Obszar ŚPN został, w wyniku kontynuacji starań mających na celu ochronę rodzimej przyrody, powiększony w 1996 roku o obecny północno-zachodni fragment parku. Zasadnicza część parku znajduje się na terenie Łysogór znanych z rozległych kompleksów jodłowych i jodłowo-bukowych oraz zalegających na stokach pasma gołoborzach. Lasy te przeważają w drzewostanach opisywanego parku. Wędrując wytyczonymi i dobrze utrzymanymi szlakami spotkamy tu również zbiorowiska lasów sosnowych, świerkowych czy zbiorowiska łąkowe stanowiące urozmaicenie typowo leśnego charakteru tego obszaru. Przemierzając po najwyższych szczytach Łysogór: Łysicy (która ma dwa wierzchołki – Łysicę oraz Skałę Agaty) i Łysej Góry będziemy mieli możliwość obserwacji malowniczych gołoborzy znajdujących się szczególnie na północnym zboczu pasma. Gołoborza świętokrzyskie osiągają długość do 3 km i szerokość przekraczającą 100 m. Najniższe występują już na wysokości około 400 m n.p.m. Średni ciężar głazów budujących gołoborze wynosi około 110 kg. Największą średnią masę pojedynczych kamieni odnotowano na gołoborzu Łysicy i Agaty.

 

Fot72 rdeko w Franciszka fot Tomasz Ffara

Źródełko Św. Franciszka fot. Tomasz Fąfara

 

 

Natura 2000 – Łysogóry

Specyfika szaty roślinnej w stosunku do pozostałej części Wyżyny Małopolskiej uwidacznia się w szczególności poprzez występowanie tu roślin charakterystycznych dla terenów wyżynnych i górskich. Znamienne dla zasadniczej części obszaru lasy jodłowe i jodłowo-bukowe stanowią wyjątkowe w tym regionie, zbliżone do formy naturalnej zbiorowiska. Obszar Natura 2000 – Łysogóry to teren, gdzie możemy obserwować lasy o zróżnicowanym wiekowo drzewostanie i składzie gatunkowym. Taka forma lasu – z niewielkim stopniem jego przekształcenia poprzez działalność człowieka świadczy o dużym stopniu ich naturalności. Z tras szlaków turystycznych możemy obserwować ponad stuletnie jodły i młode siewki. Obserwacja tych procesów jest możliwa dzięki stałej ochronie tego obszaru.

Fot3 Szlak na ysic fot Tomasz Ffara

Szlak na Łysicę fot. Tomasz Fąfara

 

Ścieżki piesze i rowerowe

 

Ścieżka pieszo-rowerowa (Krajno- Bodzentyn)


Ścieżka pieszo-rowerowa (Krajno-Bodzentyn) otwarta w końcu 2020 roku jest elementem nowego szlaku komunikacyjnego, jaki ma przebiegać przez Góry Świętokrzyskie. Nowa trasa, przeznaczona dla rowerów, umożliwia zarówno mieszkańcom, jak i turystom, aktywne spędzanie czasu wolnego wraz z podziwianiem walorów przyrodniczych naszej gminy, gdyż przebiega ona prawie w 90% przez teren Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Odcinek ścieżki jest fragmentem pętli świętokrzyskiej, który ciągnie się od granicy z Krajnem (gm. Górno) przez Świętą Katarzynę, wiodąc w kierunku Bodzentyna, dochodzi do miejscowości Podgórze. Długość całej trasy wynosi ok. 4 km. Dla zmęczonych podróżą lub tych, którzy chcą w tym urokliwym miejscu zatrzymać się na dłużej i nacieszyć wzrok pięknem przyrody, powstały miejsca wypoczynku w postaci wiat z ławeczkami i stolikami. Na terenie ścieżki umieszczone zostały tablice z informacjami na temat gatunków roślin, zwierząt czy siedlisk przyrodniczych objętych ochroną.

 

 

Zielony szlak turystyczny im. Jerzego Głowackiego

Szlak prowadzi z Łącznej do Starachowic. Sam szlak na terenie gminy Bodzentyn poprowadzono wzdłuż kulminacji Pasma Klonowskiego ze szczytem Bukowa Góra (483 m n.p.m.) Podążając od zachodniej części pasma, poprzez miejscowość Psary-Stara Wieś, Bodzentyn i dalej w kierunku wschodnim, podziwiać możemy krajobraz malowniczej Doliny Bodzentyńskiej. Trasa prowadzi wzdłuż rzeki Psarki w kierunku miejscowości Tarczek z niezwykle urokliwym romańskim kościołem Św. Idziego z pierwszej połowy XIII wieku. Rzeka częściowo uregulowana, przecięta tamą, w niektórych miejscach tworzy malownicze zakola ze zbiorowiskami roślinnymi niewystępującymi na przekształconym rolniczym terenie doliny. Cała rzeka wraz z przylegającymi do niej siedliskami stanowi obszar cenny przyrodniczo skupiający liczne gatunki rodzimej flory i fauny. Bogactwo owadów, ptaków czy ryb w tym pstrąga potokowego, płoci i klenia, przyciąga wielu amatorów fotografii, wędkarstwa i pieszych wędrówek. Na przyległych do koryta rzeki zbiorowiskach łąkowych spotykamy licznie gnieżdżące się ptaki i drobne ssaki.

 

Szlak niebieski im. Edwarda Wołoszyna
(Wąchock - Cedzyna o całkowitej długości 45,5 km)

Nie jest znana dokładna data oznakowania tego szlaku. W opracowaniu dr. Tadeusza Dybczyńskiego z 1924 roku w Przewodniku po Łysogórach dotyczącym najważniejszych miejsc turystycznych regionu Łysogór opisywana jest Miejska Góra, lecz nie wspomina się o istnieniu tam jakiegokolwiek szlaku. Należy więc przyjąć, że szlak ten w tym czasie nie funkcjonował lub nie był oznaczony w terenie. Po analizie dokumentów opisujących działalność Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego należy wnioskować, że szlak powstał na przełomie lat 1924 – 1932. W dniu 19 czerwca 1932 roku podczas zjazdu okręgu kieleckiego PTK zwrócono się do Oddziału PTK w Starachowicach o objęcie swą opieką opisywanego szlaku, co daje nam pewność o istnieniu go przed wspomnianą datą. Potwierdza ten fakt drugie wydanie Mapy świętokrzyskich szlaków turystycznych z 1936 roku, z oznaczonym szlakiem w tym wydawnictwie. Kolejne wzmianki o już istniejącym szlaku spotykamy w późniejszych latach w literaturze krajoznawczej oraz w opisach z roku 1962 pochodzących z pierwszej kroniki Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Trasa szlaku na terenie gminy Bodzentyn początek swój ma w Sieradowickim Parku Krajobrazowym, a kończy się na południowo- zachodnich rubieżach gminy. Specyfika tego terenu a szczególnie siedliska przyrodnicze i gatunki w nich występujące wpłynęły na objęcie obszaru ochroną Natura 2000. Występowanie zróżnicowanych gatunkowo lasów iglastych, mieszanych oraz fragmentarycznie liściastych stwarza przyrodniczą mozaikę, poprzecinaną licznymi ciekami wodnymi. Lasy te podobnie jak w kompleksie Łysogór wykazują charakter lasów górskich. W otoczeniu cieków i strumieni wykształciły się malownicze łąki trzęślicowe, ze względu na poziom uwilgocenia łąk występują tu również torfowiska. Obszar Sieradowickiego Parku Krajobrazowego z licznymi trasami pieszymi i rowerowymi stanowi idealny teren na rodzinne wyprawy na rowerze lub pieszo. Bogactwo kulturowe i przyrodnicze tego obszaru przenikające się w świętokrzyskich lasach zostało docenione poprzez tworzenie tu wielu pomników i form ochrony przyrody w tym wspomnianego obszaru Natura 2000, Rezerwatu Wykus – miejsca Zgrupowań Partyzanckich AK mjr. „Ponurego”, Rezerwatu Kamień Michniowski czy Użytku Ekologicznego Siekierno – miejsca dawnej Szkoły Leśnej Praktycznej będącej oddziałem Szkoły Szczególnej Leśnictwa w Warszawie utworzonej w 1816 roku. Szkoła Leśna w Siekiernie działała od 1828 do 1831 r. Jej kierownikiem był prof. Wiktor Kozłowski, nadleśny w Bodzentynie, zasłużony badacz przyrody. Wraz ze słuchaczami szkoły uczestniczył w powstaniu listopadowym. Po jego upadku w ramach carskich represji szkołę w Warszawie i Siekiernie zamknięto. Obecnie jej istnienie upamiętnia kamień z okolicznościowym napisem. Chcąc wędrować szlakiem w kierunku południowym, powinniśmy się udać w kierunku miejscowości Śniadka i Sieradowice. Po przejściu tych rolniczych i niezwykle malowniczych miejscowości dotrzemy do Bodzentyna będącego centralnym ośrodkiem administracyjnym na tym terenie. Swoją nazwę miejscowość przyjęła od założyciela miasta biskupa krakowskiego Bodzanty. Miasto przyciąga licznych turystów spacerujących po malowniczych uliczkach, podziwiających miejscowe zabytki. Historia tego miejsca związana z Pałacem Biskupów Krakowskich, układem urbanistycznym miasta, budowlami sakralnymi i małą architekturą pozwoli spędzić czas odkrywając historyczne skarby miejscowości.Będąc na Rynku Górnym warto odwiedzić Punkt Informacji Turystycznej. Po zwiedzeniu miasta zachęcamy do dalszej podróży i odkrywania świętokrzyskiej przyrody na szlakach jedynego w województwie Paku Narodowego. Kierując się z Bodzentyna na Miejską Górę (426 m n.p.m.) będącą jednym ze szczytów Pasma Klonowskiego, można podziwiać piękną panoramę samego Bodzentyna jak i północnej części Gór Świętokrzyskich. Szlak turystyczny prowadzi ku szczytowi Miejskiej Góry, aby ominąć ją tuż poniżej szczytu, na zachodnim zboczu, a następnie kieruje się ku Dolinie Czarnej Wody. Przecina ją w miejscu przepływu rzeki, około 400 m na zachód od Obszaru Ochrony Czarny Las i prowadzi dalej w stronę dawnej kolejki wąskotorowej, którą biegnie niemal do samej Świętej Katarzyny. Święta Katarzyna, będąc bardzo często odwiedzaną miejscowością naszej gminy, oferuje szereg atrakcji dla turystów. Chcąc spędzić czas na łonie natury, możemy wędrować po Świętokrzyskim Parku Narodowym odwiedzając źródełko Św. Franciszka, z którego wypływa woda rzekomo o właściwościach leczniczych dla oczu. Obrzeża Parku skrywają wiele tajemnic dla zwiedzających, znajdziemy tam zarówno Kapliczkę Janikowskich (tzw. Żeromskiego) z autentycznym podpisem Stefana Żeromskiego na jednej ze ścian obiektu. Będąc tu, warto zajrzeć do Klasztoru Sióstr Bernardynek. Obecnie to najstarszy zabytek tej miejscowości odwiedzany przez turystów wędrujących na Łysicę. Udostępnione jest wejście na krużganki, do mównicy i zabytkowego kościoła z ołtarzem Świętej Tekli. Na turystów czekają tu również liczne atrakcje tj. Muzeum minerałów czy Pracownia Ceramiki Regionalnej, nie bez znaczenia jest bardzo dobrze rozwinięta baza hotelowa i agroturystyczna. Dla regionalistów warto wspomnieć o znaczeniu tego terenu dla rozwoju turystyki. Za sprawą pioniera polskiej turystyki Aleksandra Janowskiego powstało tu w roku 1910 pierwsze schronisko. Zostało ono zorganizowane w domu Andrzeja Janickiego w posiadłości przy obecnej ul. Kieleckiej.

 

Fot71 Czarna Woda witokrzyski Park Narodowy fot Pawe Szczepaniak

 Czarna Woda - Świętokrzyski Park Narodowy fot. Paweł Szczepaniak

 

Czerwony szlak turystyczny im. Edmunda Massalskiego

W wydawnictwie z 1924 roku Dybczyński pisze, że przez grzbiet Łysogór jest droga leśna dość wyraźna, przeprowadzona przez północną krawędź grzbietu na całej prawie rozciągłości. To pierwszy wyznaczony szlak turystyczny w Górach Świętokrzyskich, jego przebieg wytyczono w 1926 roku, oznaczając go kolorem czerwonym. Przebieg został opracowany przez Kazimierza Kaznowskiego i Edmunda Massalskiego. Czerwony szlak turystyczny zaczęto reklamować m.in. poprzez wydanie broszur. Pierwszą z nich była broszura „Piesze szlaki turystyczne w Górach Świętokrzyskich” wydana w 1927 r. przez Polskie Towarzystwo Krajoznawcze w Ostrowcu Świętokrzyskim. Jednak już w latach wcześniejszych uczęszczali nim turyści oprowadzani najczęściej przez przewodnika, co opisuje w swoich opracowaniach Janowski polecając piesze przejście ze Świętej Katarzyny przez szczyt gór do Nowej Słupi. Twierdził, że jest to interesująca, pełna powabu część wycieczki. Jest to najdłuższy szlak turystyczny na terenie Świętokrzyskiego Parku Narodowego, prowadzący jednocześnie do najczęściej odwiedzanych miejsc tego regionu. To zarazem fragment tzw. głównego szlaku turystycznego Gołoszyce – Kuźniaki o łącznej dłu- gości 105 km. Na terenie ŚPN prowadzi on od miejscowości Święta Katarzyna do Trzcianki – 18,8 km. Podążając szlakiem od Świętej Katarzyny na Łysicę, Górę Agatę możemy zwiedzić różnorodne ekosystemy Puszczy Jodłowej. Od chwili utworzenia tego szlaku do roku 1974 przebiegał on przez szczyt Pasma Łysogórskiego, prowadząc granią aż na Łysą Górę. W wyniku zachodzących zmian na skutek działalności człowieka władze Parku postanowiły zmienić przebieg szlaku i skierować go od kapliczki Św. Mikołaja do Kakonina, by następnie poprowadzić poprzez Kakonin i Bieliny Podlesie, stąd w kierunku Łysej Góry skrajem lasu – wzdłuż południowych granic Parku. Obecna, jak i wcześniejsza trasa szlaku należy do najbardziej atrakcyjnych w naszym regionie. Powodem dużego zainteresowania tym szlakiem turystów jest zlokalizowanie na nim najwyższego szczytu Gór Świętokrzyskich – Łysicy oraz Łysej Góry z charakterystycznymi dla tego regionu gołoborzami. Większość turystów podążając szlakiem, rozpoczyna swą wędrówkę od Świętej Katarzyny kierując się ku Łysicy aby zdobyć ten owiany legendami szczyt Łysogór. Nazwa samej miejscowości według legendy wywodzi się od drewnianej figurki Świętej Katarzyny przywiezionej na ten teren przez rycerza króla Władysława Jagiełły Wacławka, figurka znajduje się obecnie na terenie zabytkowego klasztoru Sióstr Bernardynek. Po drodze na Łysicę korzystając z licznych atrakcji, możemy zatrzymać się przy pomniku pomordowanych mieszkańców Św. Katarzyny, pomniku naszego wieszcza Stefana Żeromskiego sławiącego te urokliwe lasy w poemacie „Puszcza Jodłowa”, czy orzeźwić się przy źródełku Św. Franciszka. Trasa na Łysicę to jedna z bardziej urokliwych tras turystycznych, gdzie możemy podziwiać piękno świętokrzyskich lasów, oddychać świeżym powietrzem i cieszyć się spokojem i ciszą naszych gór. Wzdłuż trasy znajdziemy miejsca odpoczynku dla turysty i tablice edukacyjne omawiające tajemnice Puszczy Świętokrzyskiej. Po dotarciu na Łysicę ciesząc się ze zdobycia szczytu góry, możemy podziwiać gołoborza stopniowo zarastane przez las. Wspólne przenikanie się tych środowisk stanowi niepowtarzalny i niezwykle malowniczy widok warty zatrzymania w obiektywie aparatu.

 

 Fot57a Szlak na ysic fot Tomasz Ffara

Szlak na Łysicę fot. Tomasz Fąfara

 

 

Przyrodniczo-kulturowa ścieżka edukacyjna zielona
„Śladem kolejki wąskotorowej” (16 km)


Ścieżka powstała w 2019 roku. Łączy dwa największe ośrodki turystyczne Łysogór: Świętą Katarzynę i Nową Słupię, przebiegając wzdłuż miejscowości takich jak Wola Szczygiełkowa czy Dębno. Szlak pokrywa się z dawną trasą kolejki wąskotorowej, która powstawała etapami – od I wojny światowej do końca II wojny światowej. Pierwotnym zadaniem świętokrzyskiej kolejki był transport drewna do tartaku w Zagnańsku, później przewożono rudy żelaza do kopalni w Rudkach oraz piasku, jak również wykorzystywano ją do przewozu osób. Obecnie ścieżka została dostosowana do pieszej wędrówki i przejazdu rowerem.

Dlaczego warto przejść tym szlakiem?

Atrakcji na ścieżce nie brakuje, oprócz niesamowitych walorów przyrodniczych, kulturowych i historycznych, można zobaczyć nieczynny leśny kamieniołom wybudowany na potrzeby kolejki, pozostałości po rampie ze stacją kolejki, bocznicą i mijanką, tzw. Duży Most czy Słupski Weksel, gdzie budowniczy kolejki odkryli skarb z czasów powstania styczniowego. Warte zobaczenia będą również elementy przyrodnicze takie jak: okazałe wychodnie skalne, cenne przyrodniczo ekosystemy lasu i łąki czy wypływające przy trasie źródełko.

 

Szlak turystyczny „Góry z Natury”


Szlak prowadzi po gospodarstwachw gminie Bodzentyn. Ukazuje klimat świętokrzyskiej wsi i związanych z nią tradycji. Na trasie wycieczki znalazły się „Pasieka” oraz „Dom Gościnny Marysieńka”w Świętej Katarzynie, agroturystyka „Na Górce” w Wiącce, „Lniana Ostoja” w Ściegni. W ciągu pięciu godzin mogą Państwo poznać specyfikę każdego z miejsc. „Pasieka” oferuje poznanie życia pszczół i degustację kilku rodzajów miodów. W Gospodarstwie „Na Górce” można dowiedzieć się co to takiego lalki Motanki, a także zobaczyć proces młócenia lnu i zjeść pyszny chleb wyjęty prosto z pieca. Panie ze Stowarzyszenia „Świętokrzyskie Tkaczki” w „Lnianej Ostoi” opowiedzą o powstawaniu świętokrzyskich zapasek, przeprowadzą przez każdy etap tradycyjnego tkania na starych krosnach i poczęstują drożdżowym ciastem.

 

 

MAPY DO POBRANIA

 

Urząd Miasta i Gminy w Bodzentynie

ul. Suchedniowska 3

26-010 Bodzentyn

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do naszego

NEWSLETTERA