Witamy na stronie bodzentyn.pl   Click to listen highlighted text! Witamy na stronie bodzentyn.pl Powered By GSpeech
Drukuj

Polskie Państwo Podziemne, działające w latach 1939-1945 na terenach okupowanych przez Niemców i Sowietów, było fenomenem w ogarniętej wojną Europie. Jego początkiem było utworzenie 27 września 1939 r. pierwszej konspiracyjnej organizacji niepodległościowej Służby Zwycięstwu Polski, przekształconej w Związek Walki Zbrojnej, a następnie w Armię Krajową. Od 1998 r. dzień 27 września obchodzony jest na mocy Uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej jako Święto Polskiego Państwa Podziemnego.

Jego unikatowość polegał nie tylko na prowadzeniu bieżącej walki z okupantami – niemieckim oraz sowieckim, ale również na przygotowaniu planów wybuchu powstania powszechnego i stworzeniu wizji powojennej Polski. Niestety, przesłanie przywódców polskiego rządu emigracyjnego oraz zakonspirowanych struktur w kraju nie mogło zostać zrealizowane na co wpłynęły decyzje Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych i Związku Radzieckiego.

Polskie Państwo Podziemne kierowane było przez władze Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie: prezydenta, rząd i Naczelnego Wodza oraz ich krajowe przedstawicielstwa.

Podziemnym parlamentem, reprezentującym największe stronnictwa polityczne był w latach 1940-1943 Polityczny Komitet Porozumiewawczy, od 1943 do 1944 r. Krajowa Rada Polityczna, a od 1944 r. do końca wojny – Rada Jedności Narodowej. Delegat Rządu na Kraj, od maja 1944 r. w randze wicepremiera, kierował zakonspirowanym aparatem administracji cywilnej – Delegaturą Rządu na szczeblu centralnym, w województwach i powiatach. Delegatura składała się z kilkunastu departamentów, m.in. Spraw Wewnętrznych, Informacji i Prasy, Przemysłu i Handlu, Komunikacji, Pracy i Opieki Społecznej, Oświaty i Kultury.

Na terenie Gminy Bodzentyn znajdują się miejsca upamiętniające żołnierzy Armii Krajowej – siły zbrojnej Polskiego Państwa Podziemnego w okupowanym kraju. Pamiętamy o nich podczas najważniejszych świąt państwowych, ale również w dniach, które od niedawna znalazły się w polskim kalendarzu historycznym. Wśród nich jest najbardziej znana kapliczka Matki Boskiej Bolesnej, żołnierzy Armii Krajowej na Wykusie, przy której spoczywają szczątki mjr. Eugeniusza Gedymina Kaszyńskiego ps. „Nurt”. Niedaleko (na Barwinku) znajduje się na pomnik poświęcony zwycięskiej bitwie żołnierzy płk. Jana Piwnika, ps. „Ponury” z Niemcami 16 września 1943 r., symboliczna mogiła żołnierzy AK z Grupy Warszawskiej ze Zgrupowania „Ponurego” i „Nurta” poległych 28 października 1943 r. oraz Ludmiły Bożeny Stefanowskiej „Zjawy”. Do walk w lasach siekierzyńskich nawiązuje pomnik żołnierzy Armii Krajowej Okręgu „Jodła” poległych na Wykusie w 1943 r., przy kościele w Bodzentynie. Inne miejsca usytuowane są w Wilkowie – pomnik żołnierzy oddziału Armii Krajowej „Wybranieccy” oraz na Sieradowskiej Górze – krzyż w miejscu zgrupowania i ostatnich walk oddziału AK „Jędrusie” w 1944 r.

Pomnik na Wzgórzu św. Barbary poświęcony został żołnierzom kampanii wrześniowej 1939 r., którzy potem służyli w Oddziale „Wybranieckich” i 4 Pułku Piechoty Legionów AK. Tutaj też na kapliczce św. Barbary znajduje się znamienny napis, w którym żołnierze Armii Krajowej dziękują mieszkańcom Gór Świętokrzyskich „za serce i pomoc okazane podczas wojny”. Również na cmentarzach w Bodzentynie i Wzdole Rządowym spoczywają żołnierze Armii Krajowej.

Wymienione miejsca pamięci są materialnym znakiem kulturowym krajobrazu ziemi bodzentyńskiej. Mówią o ludziach, którzy w organizacjach Polskiego Państwa Podziemnego walczyli o niepodległość Polski w latach II wojny światowej.

                                                                          Urszula Oettingen

Fot. Urszula i Mirosław Oettingen

Click to listen highlighted text! Powered By GSpeech